door Peter Donk
HARDINXVELD-GIESSENDAM – Er mankeert veel aan de openbare speelplaatsen in het dorp. Bureau Speelplan deed in opdracht van de gemeente Hardinxveld-Giessendam in het najaar van 2024 onderzoek en kwam met een rapport vol aanbevelingen en verbeterpunten. Het speelaanbod kan beter, het sport- en beweegaanbod is traditioneel en 47 speelplaatsen scoren slecht op inclusiviteit.
De gemeente telt zestig formelen plekken met speel- en sporttoestellen, die zijn verspreid over de wijken De Peulen, Giessendam, Neder-Hardinxveld en Boven-Hardinxveld.
Er moeten als het aan de onderzoekers ligt meer uitdaging komen voor kinderen van 9+ jaar en meer variatie in het toestellenaanbod. Variatie in het sportaanbod vergroten: Urban Sports toevoegen aan het sportaanbod. Bij herinrichting van speellocaties buurt- en wijkplaatsen inclusiever inrichten (paden, ondergronden en toestellen). Meer aandacht voor het wijkoverstijgende jongerenaanbod (12+). Geadviseerd wordt jongeren en partijen die werkzaam zijn met jongeren te betrekken in de participatie en te zorgen voor de aanleg van extra jongerenlocaties in dorp. In sommige gevallen worden de buurten van elkaar gescheiden door fysieke barrières, maar meestal hebben kinderen te maken met sociale barrières, zoals afspraken met hun ouders. De fysieke barrières bestaan uit de wegen rond de dorpen (bijvoorbeeld Peulenlaan) en enkele doorgaande wegen door de dorpskernen (bijvoorbeeld Spindermolen).
Verdeling
In de meeste speelbuurten zijn er voldoende formele speelplaatsen. Binnen de buurten is er een wisselende spreiding van ingerichte plekken. Sommige buurten beschikken over een enkele buurtplek, terwijl andere buurten juist een netwerk van kleine speelplekken hebben, zoals bijvoorbeeld Neder-Hardinxveld noord, daar ontbreekt een buurtplek. Het formele speelaanbod bestaat voornamelijk uit kleine speelplekken. Binnen dit aanbod is er een gevarieerd gebruik van ondergronden; verharde en losse ondergronden wisselen elkaar af. De speeltoestellen zijn voornamelijk bedoeld voor kinderen van 1 tot en met 8 jaar. Er zijn weinig hogere, uitdagende speeltoestellen, waardoor kinderen uit de bovenbouw en ouder dan het basisonderwijs aangewezen zijn op de buurt- en sportplekken.
Centrale plek
Het netwerk bestaat in mindere mate uit buurtplekken. Het is wenselijk om in elke buurt (of, als er geen barrières zijn, binnen 400 meter van elke woning) één goede buurtplek te hebben waar jong en oud samen kunnen komen om te spelen en te sporten. In Hardinxveld Giessendam is dit niet overal het geval. De speel- en sportplaats op de Uranusstraat is een goed
voorbeeld van een centrale plek waar jong en oud gebruik van kunnen maken.
Traditioneel aanbod
De meeste speelbuurten beschikken over minstens één sportvoorziening, vaak in de vorm van een trapveld (grasveld met kleine of grote voetbaldoelen). Naast de mogelijkheid om te voetballen, staan er door de buurten heen tafeltennistafels. Verder zijn er op verschillende plaatsen basketbalvelden of -palen, en zijn er enkele korfbal- en volleybalmogelijkheden. In de Merwedestraat is een coole skatebaan voor kinderen, en op de Schapedrift is een calisthenicsparkje aangelegd. Dat is beperkt in grootte en uitdaging. Het sportaanbod kan worden uitgebreid door meer aandacht te geven aan urban sports. De buurtplekken, zoals bijvoorbeeld de Nassaustraat, en de ruimer opgezette sportterreinen bieden hiervoor voldoende ruimte. Urban sports zoals freerunning, 3×3 basketbal en een pumptrack zouden volgens de onderzoekers interessante toevoegingen kunnen zijn.
Toegankelijkheid
Van de 60 speelplaatsen scoren rer 47 niet goed op inclusiviteit. Dat komt voornamelijk doordat deze plaatsen niet goed toegankelijk zijn voor inwoners met een fysieke beperking, door het gebruik van natuurlijke ondergronden (zonder paden) of door slechte toegang (bijvoorbeeld door scooterpoortjes of hoge stoepranden). Een klein deel van de locaties is echter wel
toegankelijk voor alle inwoners. Op deze plaatsen kan iedereen bij de speelplaats komen en zijn er mogelijkheden om uit te rusten (zitmeubilair). Er is één locatie, de Graaf Lodewijkstraat, die hoog scoort op inclusiviteit. Daar hebben kinderen, zowel met als zonder handicap, de mogelijkheid om samen te spelen. Deze locatie is echter enigszins afgelegen en biedt beperkte uitdaging.
Onvoldoende klimaatbestendigheid
Hardinxveld-Giessendam bevindt zich in een groene omgeving, omringd door uitgestrekte polders met weilanden, sloten en dijken die bijdragen aan een open en rustgevende landschap. In de wijken zelf is er eveneens voldoende groen, met uitzondering van de industrieterreinen. Ongeveer de helft van de speelplaatsen heeft een natuurlijke ondergrond, doorgaans in de vorm van gras. Op 34 locaties is de klimaatbestendigheid beoordeeld als voldoende of hoger. Deze plekken bieden bovendien voldoende beschutting tegen de zon in de zomer, waardoor ze zelfs bij warm weer comfortabel zijn.
Niet openbaar
In de gemeente zijn er mogelijkheden voor informeel spelen in het groen. Kinderen kunnen in de woonwijken voornamelijk terecht op plantsoenen en enkele bosjes, vaak dicht bij formele speelvoorzieningen. Hoewel er minder pleintjes zijn om op te spelen, zijn de meeste straten relatief rustig en zijn er parkeerplaatsen voor auto’s in de buurten. De smalle stoepen bieden minder ruimte, maar kunnen wel creatief spelen in de omgeving stimuleren. “De beste ruimte voor vrij spel bevindt zich in de parken, zoals de groenstrook onderin De Peulen. Tijdens de rondgang zijn hier verschillende spelende kinderen en jongeren aangetroffen. Daarnaast waren er sporen van spel waar te nemen, waaronder een zelfgeplaatste basketbalpaal die iemand op deze plek heeft neergezet. De schoolpleinen zijn niet openbaar”, stellen de onderzoekers. In de gemeente is er slechts één openbaar schoolplein, gelegen aan de Merwedestraat. Dat plein fungeert ook als buurtplek. De overige basisscholen zijn omringd door hoge hekken rondom hun schoolpleinen en sluiten na schooltijd.