door Peter Donk
HARDINXVELD-GIESSENDAM – Na verdiepende gesprekken met casemanagers dementie uit Hardinxveld-Giessendam heeft de gemeente ervoor gekozen om te beginnen met een pilot ‘vervangende mantelzorg aan huis’ door middel van respijtzorg zonder indicatie. Dat bericht het College van B & W in een informatienota aan de gemeenteraad.
Mantelzorgers zorgen soms 24 uur per dag en jarenlang voor hun naaste. Om dat vol te kunnen houden, is het belangrijk om af en toe even vrijaf te nemen van de zorg. Maar dat is alleen mogelijk als zij die zorg op een verantwoorde manier kunnen overdragen. Respijtzorg biedt die mogelijkheid. (Stockfoto)
Aanleiding was een avond van de gemeenteraad half november 2023 over ‘Zorgen over de Zorg’. Door een zorgaanbieder is er toen een duidelijke behoefte uitgesproken aan respijtzorg voor mantelzorgers binnen Hardinxveld-Giessendam.
Overbelasting voorkomen
De wijkverpleegkundigen en casemanagers dementie van de lokale zorginstellingen, de mantelzorgconsulent van Servanda en de ouderenconsulent van het Sociaal Team zijn de toegangspoort tot deze vervangende mantelzorg aan huis is afgesproken. Daarvoor wordt de beslisboom Respijtzorg zonder indicatie gevolgd. Respijtzorg is een belangrijk middel om overbelasting bij mantelzorgers te voorkomen. Respijtzorg is het tijdelijk overdragen van de zorg, zodat mantelzorgers ook tijd hebben voor bijvoorbeeld werk, studie, gezin, familie, vrienden en ontspanning. Er bestaan verschillende vormen van respijtzorg. De opvang kan zowel buitenshuis als thuis worden verzorgd, uitgevoerd worden door een beroepskracht of een vrijwilliger en incidenteel of structureel zijn.
Geld
De pilotfase (2024, 2025 en 2026) wordt bekostigd uit de beschikbare middelen van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA), onderdeel “Mantelzorg”. Er is gekozen om een maximaal budget per cliënt te reserveren, waarmee de vervangende mantelzorg bij een professionele zorgaanbieder kan worden afgenomen. “Daardoor behoudt de inwoner zijn of haar keuzevrijheid. Met het bedrag vanuit het GALA kunnen we circa tien mantelzorgers per jaar ontlasten, in geval zij het maximale budget per cliënt volledig benutten”, schrijft de gemeente in de nota. Respijtzorg kan overdag plaatsvinden, maar ook in de nacht. Ook kan het gaan om een gezamenlijke vakantie van de mantelzorger en de zorgvrager, waarbij de zorg wordt overgenomen.
Gevolgen
Het budget van de GALA middelen “Mantelzorg” houdt de gemeente zelf in beheer, zodat de voortgang nauwlettend kan worden bewaakt. In 2024 en 2025 betreft het een bedrag van € 10.488,– per jaar, in 2026 gaat dit om een bedrag van € 9.435,– “De verwachting is dat de middelen uit het GALA voor 2024 voldoende zijn. Voor 2025 en 2026 is de verwachting dat dit budget niet toereikend zal zijn en zeker niet wanneer er meer aandacht aan deze vorm van respijtzorg wordt gegeven. De professionals zullen aan de voorkant kritisch moeten zijn wie gebruik kan maken van deze voorziening”, bericht het college aan de gemeenteraad.
Financiering
Gedurende de pilotfase zal duidelijk worden hoeveel mantelzorgers baat hebben bij respijtzorg zonder indicatie. Als de middelen in de toekomst niet voldoende blijken te zijn, kan er aan de raad een nieuw voorstel worden voorgelegd. Respijtzorg kan op verschillende manieren worden gefinancierd: door de inwoner zelf, vanuit de Wmo, Jeugdwet of Wlz en soms vanuit de aanvullende zorgverzekering. Nadeel bij een wettelijke bekostiging is vaak dat er een (relatief lang) indicatieproces vooraf kan gaan, terwijl respijtzorg soms acuut nodig is. Zodoende is er behoefte aan indicatievrije respijtzorg.