door Peter Donk
HARDINXVELD-GIESSENDAM – Ieder jaar stelt het college een perspectiefnota op als eerste product in de planning- en controlcyclus. Donderdagavond 4 juli 2024 stond de Perspectiefnota 2025-2028 ter besluitvorming op de agenda. Daarna volgen de programmabegroting, de najaarsnota en de slotwijziging. De programmarekening sluit vervolgens de cyclus af. De perspectiefnota geeft een vooruitblik op de komende jaren. Maar met negatieve cijfers en dat geldt zeker niet alleen voor de gemeente Hardinxveld-Giessendam. De wethouder verwacht niet dat Den Haag met geld over de brug gaat komen. Bij de T@B en de SGP voelen ze niet veel voor een lastenverzwaring naar de inwoners. Deze partijen vormen een raadsmeerderheid.
Het uitgangspunt van het college is volgens wethouder Arjan Meerkerk toewerken de komende jaren naar een sluitende begroting. Meerkerk noemde het ‘een uitdaging’. (Foto Peter Donk / HG24)
In andere gemeenten wordt de perspectiefnota ook wel kader- of voorjaarsnota genoemd. Wethouder Arjan Meerkerk (SGP) van Financiën en treasury vertelde dat de komende jaren tekorten worden verwacht. Dat begint al in 2025 en daarna in 2026 (bij gemeenten bekend als het Ravijnjaar, minder geld uit de algemene uitkering van het Rijk naar de gemeenten – red.). De lasten in het sociale domein en inhuur nemen al enkele jaren toe. Meerkerk gaf de raad vragen mee als: wat voor soort gemeente of ambtelijke organisatie willen we zijn? Meerkerk: “Het gaat om belangrijke onderwerpen naar de toekomst toe, zoals woningbouw.
Tekst gaat verder onder foto.
Bezuinigen
Burgerraadslid Timon van Zessen (CDA) stelde vast dat de perspectiefnota niet zo’n rooskleurig beeld geeft. “De gemeente moet zuinig met het geld omgaan. Eerst ‘verdienen’ en dan uitgeven, maar we zijn ook afhankelijk van het Rijk. Er speelt veel in de gemeente rond duurzaamheid, asielzoekers en infrastructuur. We goed kijken naar de huidige investeringen en kijken wat we kunnen doorschuiven, wat soberder kan of een tandje minder. Ook kijken welke subsidies we kunnen krijgen. Ook moeten we kijken naar de gemeentelijke tarieven. Liever natuurlijk niet. Dat is voor de inwoners niet leuk, denk aan de onroerendzaakbelasting. We moeten misschien ook kijken naar de subsidies. Geld gaat ook naar de gemeenschappelijke regelingen en misschien moeten we ook daar eens over spreken”, aldus Van Zessen, die pleitte voor een goede verdeling van het bouwen van duurdere woningen en sociale woningbouw. Hij wil kijken waar kan worden bezuinigd. Meerkerk beloofde de raad in het najaar wat meer zicht te geven op de ontwikkelingen.
Schuiven en schrappen
Fractievoorzitter Max van den Bout (PvdA) vond het een ‘rampjaar’ 2026. Hij pleitte voor sociale woningbouw. “In de perspectiefnota wordt sociale huur nauwelijks genoemd. Als dat zwart op wit gezet zou worden, dan zou dat meer perspectief bieden. Van den Bout pleitte ook goed te kijken naar uitgaven. Hij noemde het ’ter kennisgeving aannemen’ van de perspectiefnota en niet vaststellen. Van den Bout wil dat ook kritisch wordt gekeken naar investering voor het Huis van de Gemeente (gemeentehuis – red.). Onroerendzaakbelasting verhogen is mogelijk, maar heeft bij de PvdA niet de voorkeur. Raadslid Wim IJzerman (ChristenUnie) vond het een lastige vraag ‘wat we vanavond vaststellen’. “We raken in zwaar weer als het om de financiën gaat. Duidelijk zijn de factoren die het tekort veroorzaken, zoals de cao-afspraken, de gemeenteschappelijke regering e.d.”, aldus IJzerman, die ook zijn zorgen uitte over de hoge reinigingskosten van Waardlanden. Dat kost volgens hem, diftar, veel geld. Raadslid Henri van Bennekom (SGP) ziet de perspectiefnota als een pré-begroting. In 2025 is er een tekort van € 1,7 miljoen en dat bedrag loopt op. “We moeten door het ravijn. We willen niet dat de beslissing van de raad naar de provincie gaan (artikel 12 gemeente – red.) en dus moeten we bezuinigen. De SGP gaf het aan het college mee dat alleen de core business moet worden aangehouden, wees terughoudend met extra onderzoeken en we moeten schaven en schrappen. Je kunt soms besparen door zaken anders te doen. En wat zijn de wettelijke taken en wat doen we nu nog bovenop. Schrapen kan ook betekenen plannen uit te stellen. Wij zien de gemeente niet als een zinkend schip. We moeten onze rol pakken.” De SGP is geen voorstander van lastenverhoging voor inwoners en bedrijven.
Grotere vuist
Als er geen extra geld bijkomt zal het volgens de T@B ergens vandaan moeten worden gehaald. “In november ‘23 schreven we nog zwarte cijfers voor de jaren ‘24 en ’25, maar dat beeld is binnen 7 maanden tijd anders geworden. Tegenslagen zijn er om te overwinnen en bieden ook weer kansen. Wij als T@B willen het college meegeven dat er bij het uitwerken van maatregelen zoals bezuinigingen, niet alleen gekeken wordt waar onze inwoners en bedrijven aan moeten bijdragen, maar dat er ook naar de eigen organisatie moet worden gekeken. Waar kan het efficiënter en kunnen we zaken doorschuiven of zelfs schrappen. Denk bijvoorbeeld aan meer samenwerking met andere gemeenten binnen de Drechtsteden maar ook bij onze andere omringende gemeenten. Samenwerking kan leiden tot besparen en leren van elkaar maar ook die gebalde vuist gebruiken richting Den Haag. Hoe groter de vuist hoe harder deze aankomt (figuurlijk gezien natuurlijk)”, sprak fractievoorzitter Dick Fijnekam (T@B), “Laten we vooral niet verzanden en enkel roepen wat niet kan. Ja er moet goed gepast worden op onnodige uitgaven maar daar tegenover staat dat we ondanks wat donkere wolken ook moeten blijven investeren wat goed is voor onze inwoners, bedrijven en verenigingen. Het is aan de ene kant offers vragen en tegelijk ook wat moois teruggeven.”
Levendigheid
Fijnekam keek ook naar politiek Den Haag: “Als je het hoofdlijnenakkoord van het nieuwe kabinet leest, gaat er echt wat veranderen. Krijgen starters meer kansen op een betaalbare woning en wordt er meer aandacht gevraagd voor huurhuizen voor midden en lage inkomens. Nee, het is niet alleen zuur. Als we kijken naar levendigheid in ons dorp mogen we zeggen daar wordt hard aan gewerkt. Al die vrijwilligers, het bedrijfsleven en verenigingen steken hier energie in. Denk aan de feestweek bij het voetbalveld, halfdeurSeel in Boven-Hardinxveld. Wat dacht je van de geweldige cultuurdag gehouden in ons centrum. Eind augustus komt er weer een braderie en vers van de pers er komt weer een MoonlightShopping eind van dit jaar in Boven-Hardinxveld. Kortom het is niet allen zuur.
Sporthal en azc
De Wielewaal staat op de prioriteitenlijst. “College pakt dit snel op”, aldus Fijnekam, “Wij hebben er inmiddels vragen over gesteld. Het is een centrum van sport, spel en plezier. Dit kabinet zet in op minder geld voor sport dat is zuur maar wellicht kan het college dit verzachten door vaart te maken met het aanpakken van deze sporthal. Zie dit ook als een kans om wat terug te geven aan onze inwoners. Plannen zijn er al.” Het AZC. “De T@B is geen voorstander van een AZC op onze gemeentegrens. We hebben onlangs op 30 mei jl. het debat gevoerd. De keuze is daarbij gevallen op scenario 1 – samenwerking met de gemeente Sliedrecht. Dit is geen opdracht tot uitvoering maar een verkenning naar mogelijkheden. Dat wil ik nogmaals benadrukken”, sprak Fijnekam, “Ja, er komen financieel lastige tijden aan maar we lossen dit op. Covid heeft ons geleerd dat je moet denken in wat wel kan. Zorg dat je met onze inwoners in gesprek blijft. Keuzes als een AZC moet je doen met je inwoners. Zoek de samenwerking op, maar blijf wel denken aan het lokale. Betrek tijdig de gemeenteraad in de stappen die genomen worden. Geld is schaars, maar schaarste verbindt als je het verdeelt binnen alle geledingen. Als je wijst naar de ander, wijzen er drie vingers naar jezelf.” In tweede termijn pleitten verschillende fracties voor duidelijkheid in het najaar. De ChristenUnie opperde een opiniërend debat in oktober 2024. Dan wordt duidelijk waarop wordt bezuinigd, bijgeschaafd of geschrapt.